వైరాగ్యబోధోపరతులు

వైరాగ్యబోధోపరతులు

తత్వజ్ఞానం (బోధ) ఉన్నపుడే ముక్తి కలుగుతుంది. వైరాగ్యము, బోధ, ఉపరతి అనే మూడూ తత్వజ్ఞానానికి సహాయకారులు.

వైరాగ్యము;

శరీరము, ప్రపంచమందు విషయాలు అనిత్యమైనవని గ్రహించి , ఈ లోకంలోగాని పరలోకంలోగాని ఏవిధమైన కోరికలు లేకుండా ఉండటం వైరాగ్యం. 

బోధ;

బోధ అంటే తత్వజ్ఞానం. ఇది శ్రవణ మనన నిదిధ్యాసల వల్ల కలుగుతుంది. కూటస్థుడు , అహంకారము వేరని తెలుసుకొని , కూటస్థుడు నిత్యుడని అహంకారం మిధ్య అనీ నిశ్చయాన్ని కలిగి ఉంటాడు. అపుడు  హృదయ గ్రంధి భేదించబడి , అన్యోన్యాధ్యాస తిరిగి కలుగదు.

ఉపరతి; 

యమ నియమాదుల వల్ల చిత్తము ఏకాగ్రమై, ఇక లోకవ్యవహారం ఉండక పోవడం. వీటిలో వైరాగ్యం ముఖ్యమైనది. మిగిలిన రెండూ బోధకు సహాయకారులని చెబుతారు.ఇదే విషయాన్ని వివేకచూడామణిలో (375) శంకరులు ఈవిధంగా చెప్తారు. వైరాగ్యము, బోధ(జ్ఞానము) అనేవి పక్షికి రెండు రెక్కల వలె మోక్షాన్ని కోరేవాడికివి రెండు రెక్కలవంటివి . ఈ రెండిటిలోనూ ఏఒక్కటి లేకపోయినా మిగిలిన ఒక రెక్కతో మోక్షపు సౌధాన్ని అధిరోహించడం సంభవం కాదు.

తత్వజ్ఞాని వాసనాక్షయ తత్వజ్ఞాన మనోనాశములను ఏక కాలంలో సాధిస్తేనే ముక్తి కలుగుతుందని చెప్పబడింది. ఇవి కార్య కారణాలు గనుక ఒకటి ఇప్పుడు, మరొకటి వేరే సమయంలో మరొకప్పుడూ అభ్యసించటం కుదరదు. 

ఈ మూడూ, మూడు ద్వంద్వాలుగా ఏర్పడతాయి. అవి 1) వాసనాక్షయ మనోనాశములు 2) వాసనాక్షయ తత్వజ్ఞానములు 3) మనోనాశ తత్వజ్ఞానములు.

1) వాసనాక్షయ మనోనాశములు;

బీజరూపంలో అంతఃకరణంలో ఉండే పూర్వ సంస్కారాలే వాసనలు. అవి మనస్సును ప్రేరేపిస్తుంటాయి. అంచేత మనస్సు ఏకాగ్రతను పొందలేదు. శుభ వాసనలు పెంపు చేసుకోడం వల్ల మలిన వాసనలు నశిస్తాయని చెబుతారు. వాసనా క్షయానికి ముందు ముఖ్యంగా జిహ్వ, ఉపస్థ( జననేన్ద్రియం) లను జయిస్తే, మిగిలిన ఇంద్రియాలన్నీ జయించ బడుతాయని విజ్ఞులంటారు. ఇంద్రియాలను జయిస్తే మనస్సు వశమవుతుంది. తీవ్ర వైరాగ్యం వల్ల వాసనలు నశిస్తాయి. వాసనాక్షయమైన మనస్సు శుద్ధసత్వమై వృత్తి రూపాన్ని పొందదు. అదే మనోనాశనమంటే. శుభవాసనలను పోషించాలంటే సజ్జన సాంగత్యము , బ్రహ్మచర్యము, మౌనం పాటించడం, మనస్సును ఇంద్రియ విషయాలపైకి పోనీయకుండా ఉంచడం మొదలైనవి ఉపకరిస్తాయి. వాసనలే మనస్సును ఇంద్రియ విషయాల పైకి ప్రేరేపిస్తుంటాయి. వాసనాక్షయం వల్ల చిత్తవృత్తులు నిరోధించ బడతాయి. అంచేత మలిన వాసనలు ఉదయించేటపుడే వాటిని త్రుంచేసి, శుభ వాసనలతో మార్చగల్గే నేర్పును సంపాదించాలి. ఈ నేర్పు ఎరుకను అభ్యాసం చెయ్యడం వల్ల పొందవచ్చును. ఈ అభ్యాసం సూక్ష్మమైనది. దీనికి ధ్యానం మరింత దోహద పడుతుంది.   వాసనాక్షయ మనోనాశములు ద్వంద్వంగా ఏర్పడి ఒకదాన్ని మరొకటి పోషించుకుంటాయి. అంచేత వీటిని చిరకాలం అభ్య సించాలని, రెండిటినీ ఒకే సారి అభ్యాసం చేస్తేనే ఇవి పూర్తిగా దగ్ధమవుతాయని అంటారు.

2) వాసనాక్షయ తత్వజ్ఞానములు;

వాసనాబీజాలు నశిస్తే తత్వ జ్ఞానం కలుగుతుందని శృతి చెబుతోంది. చిత్తము అనేక జన్మల నుండి ఆర్జించుకున్న వాసనలచేత నిండి ఉంది. అంచేత సర్వ వ్యాపకమైన బ్రహ్మము చిత్తములో ప్రకాశించడం లేదు. వాసనలను క్షీణింపజేస్తే, మనస్సు యొక్క చంచలత్వం పోయి, నిర్మలమై అత్మాకారాన్ని పొంది ఉంటుంది. మనస్సెంత  ఎంతగా అంతర్ముఖ మవువుతుందో, అంతంతగా బాహ్య వాసనలను వదలటం జరుగుతుంది. వాసనలు పూర్తిగా నశించినపుడు, ప్రతి బంధకాలు తొలగి ఆత్మానుభవం కలుగుతుందని శాస్త్రం చెబుతోంది.  వాసనాక్షయం వల్ల మనస్సు శుద్ధమై, తత్వజ్ఞానం కలుగుతుందని చెప్పబడింది. తత్వజ్ఞానం వల్ల మనస్సు విషయాల వేపు పోకుండా నిగ్రహించబడి, సర్వమూ బ్రహ్మముగానే చూడబడుతుంది. హృదయ గ్రంధి భేదించ బడి , అంతఃకరణంలో వాసనలు నశిస్తాయి.

  

3) మనోనాశ తత్వజ్ఞానములు;

ముందు తాత్కాలికంగా మనోనాశం కల్గి తత్వజ్ఞానం పొందిన తత్వజ్ఞానికి మనోనిగ్రహం  సులభమవుతుంది. అదే తత్వజ్ఞానం లేని వానికి తాత్కాలికంగా మనోనిగ్రహం కల్గినా అది స్థిరంగా ఉండదు. అంచేత మనోనాశమును, తత్వ జ్ఞానమును ఒకే కాలంలో అభ్యసించాలని చెప్పబడింది. మనోనిగ్రహమంటే, మనస్సు ఏ సంకల్పమూ చెయ్యకుండా ఉండటం. మనస్సు శుద్ధమై వృత్తి రూపం చెందక ఏకాగ్రమై, సంకల్ప వికల్పములు లేనపుడది నశించినదని చెప్తారు. మనస్సే ద్వైత ప్రపంచానికి కారణం. మనస్సు నశించడం చేత ద్వైతం కూడ ఉండదు. అపుడిక అద్వైత బ్రహ్మమే మిగిలి ఉంటుంది. అంచేతనే మనోనాశం వల్ల తత్వజ్ఞానము, తత్వజ్ఞానం వల్ల మనోనాశము కలుగుతాయని చెబుతారు.

  

తత్వజ్ఞానం కల్గినపుడే విదేహముక్తునకు, తాత్కాలికంగా వాసనాక్షయ మనోనాశాలు కలుగుతాయి. కాని అవి తాత్కాలికమే కాబట్టి తిరిగి ఎపుడైనా తలెత్త వచ్చు. మొదట కల్గిన తత్వజ్ఞానాన్నికాపాడుకోడానికి  వాసనాక్షయ మనోనాశనాలను పూర్తిగా సాధించాలి. దానికోసం జ్ఞానభూమికలలో నాల్గవ భూమిక సాధించిన జ్ఞాని మిగిలిన భూమికలనూ సాధించడానికి కృషి చేస్తాడు. కోర్కెలు లేని మనస్సు శుద్ధం అనీ , కోర్కెలతో  ఉండే మనస్సు మలినమని అంటారు. సంసార బంధానికి గాని , విముక్తిని కలిగించడానికి గాని మనస్సే కారణం అని చెబుతారు.