పంచ కోశములు-2

పంచ కోశములు-2-------------------------------------

మనోమయ కోశము :

సూక్ష్మ భూతముల సాత్విక అంశములతో ఏర్పడిన జ్ఞానేంద్రియములు, విమర్శనాత్మకమైన మనస్సు కలసి మనోమయ కోశం అవుతుంది. ఇది నేను, నాది అనే భావాలను కల్గించి కామ క్రోధములనే వికారములకు లోనవుతూంటుంది. అన్నమయ ప్రాణమయ కోశములతో కూడిన జీవాత్మ, శబ్దాది విషయములను సంకల్పం   చేసేపుడు మనోమయకోశ మనబడుతోంది. ప్రాణమయ కోశానికన్న సూక్ష్మమై, దానికిది ఆత్మయై ఉంది. ఇది ప్రాణమయ కోశమంతట వ్యాపించి ఉంది. మనోమయము చేతనే ప్రాణమయ కోశము క్రియావంత మవుతోంది. అంచేత  మనో మయము ప్రాణమయమునకు ఆత్మగా చెప్పబడింది. తమోగుణముతో కూడిన సత్వగుణము దీనికి కారణమవ్వడం  వల్ల రాగ ద్వేషాలకు స్థానమై, పై రెండు కోశముల కన్న దీన్లో  ఆత్మచైతన్యము అధికముగా వ్యక్తమవుతుంది. జ్ఞానేంద్రియ పంచకముచేత  బాహ్య విషయములను లోనికి తెచ్చి బుధ్ధి ఎదుట ఉంచి, బుధ్ధి యొక్క నిశ్చయాన్ని కర్మేంద్రియాల ద్వారా ఆచరణలో పెడుతుంది. అంటే ఈ కర్మేంద్రియాల ద్వారా క్రియావంత మవుతుంది. బుధ్ధి దీనికి ఆత్మ. శోక మోహములు, లజ్జ భయములు దీని ధర్మములు. దీన్ని బ్రహ్మమని  ఉపాసించు వారికి మనోబలం కల్గుతుంది.

శృతి యందు మనస్సు నుండి సమస్త భూతములూ పుట్టి, అవి మనస్సు చేతనే జీవించుచూ, అంతమున మనస్సుయందే లయించి అంతా మనోరూపమే అగునని చెప్పబడుటచే మనస్సే బ్రహ్మమని కొందరు చెప్పుదురు. కాని బ్రహ్మ లక్షణములు దీనియందు సంపూర్ణముగా లేవు. 

నేను సంకల్ప వికల్పములు చేయు వాడను, దుఖితుడను మొదలగు మనోమయకోశ వికారములను ఆత్మ యందు అధ్యాస మొనర్చుకొను చున్నాము. అట్లే ఆత్మ ధర్మములైన నేను ఆనందముగా ఉన్నాను మొదలైనవి మనోమయ కోశమున ఆరోపించు కొనుటచే లోకవ్యవహారము జరుగుచున్నది.
       

విజ్ఞానమయ కోశము :

జ్ఞానే౦ద్రియములే నిశ్చయాత్మకమైన బుద్ధితో కలసి విజ్ఞానమయ కోశం అవుతుంది. ఇది మనోమయ కోశానికన్నా సూక్ష్మంగా ఉండి, దానికి లోపల ఉంటుంది. మనోమయ కోశము విజ్ఞానమయ కోశముచేత పూర్ణమవుతుంది.  నిశ్చయించడం దీని కర్తవ్యం.  అన్ని పనులూ విజ్ఞానంతో కూడి నవగుటచేత , విజ్ఞానమయము మనోమయ కోశమునకు ఆత్మగా చెప్పబడింది . ఇది కర్త అనిపించు కొంటూంది.  ఇది సుషుప్తిలో లయమై , జాగ్రదావస్థలో శరీరమంతటా వ్యాపించి సచ్చిదానందమును తెలిసుకోడానికి ఉపయోగపడుతోంది. ప్రాణమయ , మనోమయ , విజ్ఞానమయ కోశములు మూడూ కలసి లింగశరీరము / సూక్ష్మ శరీరము ఏర్పడుతుంది. విజ్ఞానమే బ్రహ్మ అను శృతివాక్యం వల్ల, సమస్త భూతములూ విజ్ఞానము నుండి పుట్టి, విజ్ఞానము చేతనే జీవించుచూ అంతమున విజ్ఞానముననే ప్రవేశించుట వల్ల విజ్ఞానమే బ్రహ్మమని చెప్పు చున్నారు. దీన్ని బ్రహ్మముగా ఉపాసించు వారు  సర్వ కామములూ పొందుచున్నారు.

నాకు బుధ్ధి ఉంది , ప్రకాశిస్తోంది , ప్రియమైనది అని ఆత్మ లక్షణములను విజ్ఞానమయ కోశము నందు అధ్యాస మొనర్చు కొనుచున్నాము.(విజ్ఞాన మయకోశం కర్త, మనోమయకోశం కార్యం. దానికి కారణం విజ్ఞానమయ కోశం  గనుక ఒక్క అంతఃకరణమే రెండు కోశాలుగా చెప్పబడింది).