యోగ మార్గము (1)

యోగ మార్గము లేక రాజ యోగము

ఈ రాజయోగాన్ని పతంజలి మహర్షి సూత్ర రూపం లో శాస్త్రీకరి౦చాడు. రాజయోగానికి "యోగ" అని , అష్టాంగ యోగమని,  క్రియా యోగమనీ పిలుస్తారు.  జ్ఞానానికంతా ప్రత్యక్షానుభూతే పునాది. ఈ అనుభూతిని కలిగే విధానాన్ని బోధించేదే యోగశాస్త్రం.  బాహ్య విషయాలను  గ్రహించటానికి ఆత్మకు మనస్సే సాధనం . మనస్సే సంకల్ప వికల్పాలకు  కేంద్రం. ఒక ఇంద్రియ విషయంతో సంయోగం చెందటానికి గాని, సంయోగం చెందకుండా ఉండటానికి గాని సమర్దవంత మైనది ఈ మనస్సే. అంతరంగంలోని విషయాలను పరిశీలించటానికి సాధనలను చూపడమే రాజయోగం ఉద్దేశించబడింది.   

మనసు యొక్క వృత్తి అలోచి౦చటమేకదా. అసలు మనసంటేనే ఆలోచనల సముదాయం. చిత్తవృత్తులను అరికట్టి  మనసును అంతర్ముఖం చేసి , మనస్సుతోనే దాని స్వభావాన్ని గ్రహించాలి. శోధించాలి. అపుడు ప్రత్యక్షానుభూతి కలుగుతుంది. మనస్సు,బుద్ది , అహంకారాలను కలసి యోగులు చిత్తము అంటారు. ఒక వస్తువును గ్రహించాలంటే జ్ఞానేంద్రియాల ద్వారా మనస్సు ఆ వస్తువుయొక్క ఆకారాన్ని పొందాలి . అట్టి ఆకారాలను చిత్త వృత్తులు అంటారు. యోగం అంటే చిత్త వృత్తులను నిరోధించడం అని అంటారు.

దీన్లో సాధన ప్రధానంగా బోధించ బడుతుంది. ఈ  యోగం వల్ల సరైన జ్ఞానం కలిగి తన నిజ స్వరూపాన్ని తెలుసుకొని ప్రకృతి బంధం నుంచి విముక్తి, తద్వారా ముక్తిని  పొందటం ముఖ్యమైన ఆశయం. అతీంద్రియ జ్ఞానము , అద్భుత శక్తులూ కలుగుతాయి. చిత్త వృత్తులన్నీ నిరోధించ బడటం వల్ల మనస్సుకు శాంతి లభిస్తుంది. మనం ఆస్తిక దర్శనాలలో యోగ దర్శనం గురించి  మూడు భాగాలలో విపులంగా తెలుసు కున్నాం. ఇప్పుడు క్లుప్తంగా మళ్ళీ చూద్దాం.

సాంఖ్యులు  ప్రకృతి, పురుషుడు (జీవుడు) అనే రెండే మూల తత్వాలను అంగీకరిస్తే, యోగ దర్శనంలో వీటితో బాటు ఈశ్వరుడిని కూడ అంగీకరిస్తారు.   సత్వరజస్తమో గుణాలతో సామ్యావస్థలో  ఉండే ప్రకృతి , పురుష సంయోగంతో ఈ గుణాలలో హెచ్చు తగ్గులు ఏర్పడి, సృష్టికి నాంది పలుకుతుంది. ముందు బుద్దితత్వం ఏర్పడి, అది అహంకారంగా రూపు దిద్దుకొని ఆ అహంకారం  నుంచి  పంచ జ్ఞానేంద్రియాలు , పంచ కర్మేంద్రియాలు, మనస్సూ పుడతాయి. అహంకారం యొక్క తమో గుణం ప్రధానంగా పంచ భూతతన్మాత్రలు ( సూక్ష్మ భూతాలు), పంచ మహా భూతాలు జనిస్తాయి. ఇలా ప్రకృతితో కలిపి ఇరువది నాలుగు తత్వాలను సాంఖ్యులు అంగీకరిస్తారు. యోగ మార్గం  వీటితో బాటు ఈశ్వరుడిని అంగీకరిస్తుంది. అన్ని దర్శనాలూ కూడ దుఖాన్ని తొలగించుకొని కైవల్య పదాన్ని పొందడానికే ఉద్దేశించ బడ్డాయి.

బుద్ధికి పురుషుని చైతన్యం వల్ల  విచక్షణా జ్ఞానం కలుగు తోంది. ఇలా చైతన్యవంతమైన బుద్ధి, అహంకార రూపంగా రూపు దిద్దుకొని నేను, నాది అనేది ఏర్పడి అవిద్యకు కారణం అవుతుంది. అవిద్యచేత  జీవుడు రాగ ద్వేషాలకు, సుఖ దుఖాలకూ లోనవుతుంటాడు. ఇలా అవిద్యకు లోనైన జీవుడు కర్మలచేత , జనన మరణాల సంసారమనే చక్రంలో బంధింపబడి  తిరుగుతూ ఉంటాడు. ఇలా, ప్రకృతివిషయాలతో తాదాత్మ్యం చెందటం వల్ల అవిద్యచేత కప్పబడినవాడై  ప్రకృతి, పురుషుల వివక్షత కోల్పోవడం జరుగుతుంది.

ఈ ఇరవైనాలుగు తత్వాలనూ అవగాహన చేసుకుని , తనను ప్రకృతి తత్వాల నుండి వేరుచేసు కోగల్గితే , విచక్షణా జ్ఞానం కల్గి ప్రకృతికంటే  తాను భిన్నుడని తెలుస్తుంది. ప్రకృతి యొక్క సంబంధం తొలగడమే విముక్తి చెందటం. ప్రకృతి సంయోగం బంధమైతే, దాని నుంచి విముక్తి పొందటమే  మోక్షం లేక కైవల్యం.  ప్రతి జీవునిలోను పురుషుడు  నిక్షిప్తమై  ఉన్నాడు. ఆ ఉన్నత పురుషుని స్వభావం; జాగరూకత /ఎరుకతో చూడగలిగితే బంధం తొలగి సత్యం అవగతం అవుతుంది.